ฐานานุศักดิ์ในงานสถาปัตยกรรมไทย คือการให้ความสำคัญแก่บางสิ่งบางอย่างที่สมควรได้รับการเคารพอย่างเป็นระบบ ระเบียบ และแบบแผน อันสะท้อนผ่านรูปแบบทางสถาปัตยกรรม ทั้งรูปทรงองค์ประกอบและการตกแต่ง ทั้งโดยหน้าที่การใช้สอย และความหมายอันเกี่ยวเนื่องกับคติบางประการ